انسان فی ذاته پر از رفتارهای ناشی از ضمیر ناخودآگاه خود است و در اتفاق افتادن آن نقشی ندارد. این گونه رفتار که رفتار فطری هستند، تا کنون منشا ایهامات بسیاری برای بشر بوده‌اند. تا حال، به کدام رفتارهای فطریتان اندیشیده‌اید؟ آیا به سر منشا و بن آن اندیشیده‌اید؟ این رفتارها چند حالت دارند؟ آیا این رفتارها در همه انسان‌ها یکسان است؟ همانگونه که توضیح داده شد، رفتار فطری انسان دارای نقاط ابهام زیادی است. یکی از این رفتارها خواب و خوابیدن است.
مقدمه
انسان فی ذاته پر از رفتارهای ناشی از ضمیر ناخودآگاه خود است و در اتفاق افتادن آن نقشی ندارد. این گونه رفتار که رفتار فطری هستند، تا کنون منشا ایهامات بسیاری برای بشر بوده‌اند. تا حال، به کدام رفتارهای فطریتان اندیشیده‌اید؟ آیا به سر منشا و بن آن اندیشیده‌اید؟ این رفتارها چند حالت دارند؟ آیا این رفتارها در همه انسان‌ها یکسان است؟
همانگونه که توضیح داده شد، رفتار فطری انسان دارای نقاط ابهام زیادی است. یکی از این رفتارها خواب و خوابیدن است. تا به حال به علت خوابیدن و چیستی خواب فکر کرده‌اید؟ تا به حال فکر کرده‌اید چقدر از زندگی‌تان را خواب بوده‌اید؟ تا به حال فکر کرده‌اید که با خوابیدن چه فعل و انفعالاتی در بدن شما رخ می‌دهد و نتیجه آن چیست؟
در این مقاله از سایت تشک میترامترس، با توجه به این که هر انسان به طور متوسط یک سوم عمر خود را در خواب سپری می‌کند و جز جدای ناپذیر زندگی انسانی است به بررسی خواب، چرایی خواب، علت‌های خواب، باید و نباید‌ها خواب و انواع آن پرداخته و هریک را توضیح داده ایم.
خواب چیست
خواب در واقع حالتی است در که در تضاد آن بیداری قرار گرفته‌است. در این حالت بین اعضای بدن و توانایی‌هایشان هماهنگی و همکاری ارادی و خودآگاه وجود ندارد و بدن و مغز صرفا دستورات بدوی که در همه حال انجام می‌دهند را ادامه می‌دهند، این موضوع یعنی غز صرفا قلب را به تپش وا می‌دارد و جریان خون در بدن ادامه می‌یابد. اما دیگر پلک را برای دیدن باز نمی‌کند و فرمانی برای راه رفتن به پا نمی‌دهد.
به عبارت دیگر و دقیق‌تر، خواب یعنی کاسته شدن از توانایی‌های ارادی فرد در هنگام بیداری و کنترل بیشتر مغز بر روی اعصا توسط دو غده هیپوکامپوس و هیپوتالاموس. در خواب اصطلاحا بدن بی حس‌تر می‌شود و قدرت تحلیل اتفاقات اطراف در وی کاهشی چشم‌گیر می‌یابد.
خواب در بسیاری از جانداران اتفاق می‌افتد و واکنشی طبیعی است. در واقع در بین پرندگان، پستانداران، ماهیان و دیگر جانوران مراحل خواب و بیداری وجود دارد و اتفاق می‌افتد.
تاثیرات خواب
خواب عموما برای رفع خستگی و بازسازی بدن اتفاق می‌افتد، در واقع خواب برای سلامت و بازسازی سیستم اعصاب، سیستم ایمنی و سیستم عضلانی و اسکلتی انسان‌ها و جانوران اهمیت دارد. این اتفاق به گونه‌ای است که در زمان خواب، بدن بسیاری از فعالیت‌های خود را کنار می‌گذارد و با استفاده از پتانسیل درونی بدن به ترمیم و بازسازی قسمت‌های آسیب دیده می‌پردازید.
چگونگی خواب
بررسی چگونگی خوابیدن تا مدت‌ها امکان پذیر نبود، تا این که در ده پنچ قرن بیست میلادی، نوار مغزی اختراع شد. نوار مغزی توان بررسی و مطالعه خواب را به دانشمندان این عرصه بخشید. با استفاده از این دستگاه معلوم شد که در خواب، مغز با عبور از بعضی مراحل، امواج مختلفی را ساطع می‌کند و طیف هر مرحله با مراحل دیگر متفاوت است.
انواع خواب از لحاظ علم
بعد از اختراع دستگاه نوار مغزی و بررسی هزاران مورد خواب، و مقایسه این الگوها به این نتیجه رسیدند که خواب دارای دو نوع کلی است. انسان هر شب بین این دو نوع از خواب در رفت و آمد است و هر دوی آن را تجربه می‌کند، در واقع خواب شما با خواب NREM آغاز می‌شود و به مدار REM می‌رود و برمی‌گردد و این چرخه بارها تکرار می‌شود. در زیر هر یک توضیح داده خواهد شد.
خواب REM
خواب دارای چند مرحله است و هر انسان در هنگام خواب بین این مراحل در حال رفت و آمد است. خواب REM به حالتی گفته می‌شود که این رفت و آمدها و چرخه‌ها، نظم داشته باشد. در این گونه از خواب فرد می‌تواند به راحتی در هر مرحله از خواب خارج شود. بیشتر خواب و رویا هم در همبن جا اتفاق می‌افتد. در مراحل ابتدایی خواب، خواب دسته بندی خاصی ندارد اما هر چه میگذرد خواب به سمت خواب REM می‌رود. خواب REM به این صورت است که فرد از مرحله دوم تا مرحله انتهایی و عمیق خواب به صورت منظم جابه‌جا می‌شود و انتخاب ادامه دادن در هر دور به عهده شما و مغز شماست. خواب‌هایی که در این نوع از خواب می‌بینید، تشکیل شده از چهل تکه‌ای از وقایع غیر منطقی و احساسی شدید واقعی و غیر واقعی است. لازم به ذکر است که این نوع خواب نقش مهمی در پیشرفت ذهنی دارد. به این نوع از خواب، خواب فعال یا خواب متناقض نیز گفته می‌شود.
خواب NREM
به عنوان خواب آرام شناخته می‌شود. حدود هشتاد درصد کل زمان خواب ما در این حالت است که در آن سیستم پاراسمپاتیک فعال است. این خواب هم دارای چند مرحله است. این مراحل به ترتیب زیر است. در مرحله اول که آغاز مرحله خواب است، یک دوره انتقال بین بیداری و خواب است. مرحله دوم، چتد اتفاق رخ می‌دهد. این اتفاقات عبارت‌اند از:کاهش آگاهی از پیرامون، کاهش دمای بدن و تنفس و ضربان قلب مرتب‌تر و کم‌تر می‌شوند. این مرحله حدود بیست دقیقه زمان می‌برد. در ادامه این مرحله مغز شروع به تولید موج سرطانی سریع و مغناطیسی معروف به اسپیندل می‌کند. مرحله سوم هم دارای چند اتفاق است. این اتفاقات به ترتیب کاهش فعالیت متاهیچه‌ها، کاهش فشار خون و عمیق‌تر شدن خواب است.
انواع خواب از لحاظ دین
خواب از لحاظ دین به پنج دسته تقسیم می‌شود که هر کدام تعریف و شرایط خاص خود را دارد. این خواب‌ها بر اساس متن قرآن کریم دسته بندی شده‌اند. در زیر این مدل خواب‌ها توضیح داده‌شده‌است.
خواب سبک
نام دیگر این خواب، چرت در فارسی و «سِنَه» در عربی است. در سوره بقره داریم:”لاتأخذه سنهًْ و لا نوم؛ خداوند را چرت و خوابی در بر نمی‌گیرد.” این چرت خواب کوتاهی است که تمام بدن فعالیت خود را دارد اما میزان کار هر سیستم به مقدار جزئی کاهش یافته است. این خواب زمان خاصی ندارد.
خواب سنگین
این خواب در مقال خواب سبک قرار می‌گیرد. واژه عربی آن «نوم» است و در قرآن داریم:” الله لا اله الا هو الحی القیوم لاتأخذه سنه و لا نوم”. در این مدل از خواب تمام فعالیت‌های انسان به حداقل می‌رسد و هوشیاری او نسبت به جهان اطراف در کمترین حالت خود قرار می‌گیرد. این خواب عموما در شب اتفاق می‌افتد.
خواب سبک متمایل به نیمه سنگین
از این خواب که از انواع خواب می باشد در قرآن به عنوان «نعاس» یاد شده است. در سوره آل عمران داریم: “ثم انزل علیکم من بعد الغم امنه نعاسا”. این خواب نه سبک است و نه سنگین. یک لحظه وجود دارد و یک لحظه نیست. مانند حالت خواب و بیداری. این خواب عموما در زمان خستگی شدید انسان به پیشش می آید. و زمان خاصی ندارد.
قیلوله
این خواب بر خلاف سه مورد قبل تاکیدی بر روی کیفیت ندارد و بیشتر وام‌دار زمان خود است. این خواب مختص روز و مخصوص ظهر است. این خواب به معنای استراحت نیم‌روزی است که ممکن است به خواب سنگین هم منتهی شود.
بیات یا بیتوته
این نوع از خواب همانند خواب قیلوله به کیفیت خواب اشاره ندارد؛ بلکه به زمان خواب اشاره دارد که در شب اتفاق می‌افتد. اصطلاح بیتوته یعنی در جایی شب را گذراندن. ولی در بحث خواب به نوعی از خواب اشاره دارد.
اثرات خواب
خواب اثرات مثبت زیادی برای ما دارد که هم دین و هم علم به آن‌ها اشاره کرده‌است. خواب بر سلامت روحی، جسمی و ذهنی ما اثر گذار است. اولین نکته و مهم‌ترین تاثیر خواب، آرامش یافتن است. نسان با خوابیدن به نوعی آرامش می‌رسد که از راه‌های دیگر به دست نمی‌آید. گزینه بعدی امنیتن ذهنی است. امنیت ذهنی همان‌طوری که از طریق قوه دافعه در برابر تهدیدهای بیرونی تامین می‌شود، از طریق خواب هم تامین می‌شود. اثر مثبت بعدی خواب، درمان غم و افسردگی است. در قرآن کریم خداوند می‌فرمایند:” با عارض شدن خوابی سبک بر گروهی از مجاهدان در جنگ احد، پس از عارض شدن غم بر آنان، این حالت از آنان برطرف شد و آنان به آرامش روانی و امنیت روحی رسیدند.” . اثر بعدی خواب درمان و بازسازی بدن است. با کاهش چشم‌گیر فعالیت بدن،مغز این اجازه را پیدا می‌کند تا به بازسازی قسمت‌های آسیب دیده و خسته بپردازد و روند بهبود آن را افزایش دهد.
سمت دیگر ماجرای خواب کم‌خوابی و نخوابیدن است. که این فعالیت هم تاثیراتی بر بدن دارد. این اثرات به صورت تیتر وار در زیر آمده است.
سخن پایانی
خواب برای همه انسان‌ها هست و کفردی وجود ندارد که از این قاعده مستثنی باشد. از سمت دیگر ماهیت و چیستی خواب هنوز برای همگان مشخص نیست، اما همه می‌دانند که این خواب فعالیت و اکشن مهمی برای بقا و ادامه زندگی است. با توجه به رشد علم و پیشرفت تکنولوژی و همچنین تفاسیر دین، خواب به چند گروه دسته‌بندی شده است که هر کدام در سر تیتر مربوط شرح داده‌شد. اما این ماهیت خواب هیچ وقت تغییر نکرده و همیشه یک لازمه‌ای از حیات بوده.
این خواب با این درجه اهمیت نباید هیچ‌گاه حذف شود و باید روز به روز برای افزایش کیفیت آن تلاش کرد. یکی از روش‌‍‌های افزایش کیفیت خواب استفاده از امکانات بهتر نظیر تشک خوب برای خواب است. با بهره‌گیری از یک تشک خوب شما خوابی بهتر خواهید داشت. هر فرد با توجه به ساختار بدن و نوع خواب نیاز مند یک نوع تشک برای بهبود خواب و افزایش کیفیت آن است. از این رو همانگونه که فرد برای خوراک خود که یک اصل اساسی برای کارکرد و انرژی بدن است خواب هم در همین رده است و باید اهمیت بیشتری به آن بدهیم.
